Η carnivore δίαιτα στο μικροσκόπιο: μια ακόμα μόδα της εποχή μας;

Σε μια εποχή όπου η επιστημονική κοινότητα και κατ’ επέκταση η έρευνα έχει τεκμηριώσει τα οφέλη μιας διατροφής πλούσιας σε φυτικά προϊόντα και ταυτόχρονα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερκατανάλωση ζωικών προϊόντων, η δημοτικότητα της carnivore δίαιτας έχει εκτοξευθεί σε τέτοιο βαθμό που ξεπερνά κατά πολύ την αναζήτηση στο διαδίκτυο τεκμηριωμένων μοντέλων διατροφής, όπως της μεσογειακής διατροφής, της δίαιτας DASH και άλλων φυτικών μοντέλων διατροφής που έχουν ερευνηθεί εκτενώς. Τι ακριβώς περιλαμβάνει η δίαιτα carnivore και ποια τα οφέλη που διατείνονται οι υποστηρικτές της ότι παρέχει;

Η carnivore διατροφή περιλαμβάνει την κατανάλωση πολύ συγκεκριμένων τροφίμων, όπως:

• Μοσχάρι, πουλερικά, χοιρινό, θαλασσινά
• Επεξεργασμένο κρέας όπως μπέικον και λουκάνικο
• Όργανα ζώων όπως συκώτι, νεφρά
• Αυγά, βούτυρο, λαρδί
• Βοδινό λίπος
• Γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λακτόζη, όπως κρέμα γάλακτος και σκληρό τυρί

Ταυτόχρονα αποκλείει αυστηρά την κατανάλωση όλων των παρακάτω:

• Φρούτα και λαχανικά
• Όσπρια και δημητριακά
• Ξηροί καρποί και σπόροι
• Γαλακτοκομικά με υψηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη όπως γάλα, γιαούρτι και μαλακό τυρί
• Επεξεργασμένα τρόφιμα
• Αλκοόλ

Οι υποστηρικτές αυτού του διατροφικού μοντέλου, παρουσιάζουν μια σειρά από οφέλη για την υγεία, θέσεις και απόψεις οι οποίες στηρίζονται σε προσωπικές εμπειρίες με προφανές το στοιχείο της μεροληψίας στις θέσεις τους. Υποστηρίζουν πως η υιοθέτηση της carnivore διατροφής οδηγεί σε μεγάλη απώλεια βάρους, βελτίωση συμπτωμάτων σε αυτοάνοσα νοσήματα, στον σακχαρώδη διαβήτη, μείωση πεπτικών διαταραχών, καλύτερη διάθεση και ενέργεια. Ανατρέχουν επίσης σε μια μεμονωμένη μελέτη, τα ευρήματα της οποίας στηρίζονται σε αυτοαναφερόμενες παρατηρήσεις των συμμετεχόντων (διαδικτυακή συμμετοχή) – χωρίς τρόπο επαλήθευσης των διατροφικών συνηθειών – και περιλαμβάνουν μείωση σωματικού βάρους, υψηλά επίπεδα ικανοποίησης και γενικά βελτίωση στη συνολική υγεία. Επιπλέον οι ερωτηθέντες ήταν ήδη λάτρεις αυτού του διατροφικού μοντέλου, γεγονός που καταδεικνύει τη μεροληψία στις απαντήσεις τους.

Πέρα από μεμονωμένες, προσωπικές εμπειρίες ή και μελέτες, δεν υπάρχουν στην παρούσα, ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τα παραπάνω οφέλη της carnivore δίαιτας που διατείνονται οι υποστηρικτές της. Για να υπάρξουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία, θα πρέπει να έχουν προηγηθεί επιστημονικές μελέτες σε τέτοιο βαθμό και δείγμα ανθρώπων ώστε τα αποτελέσματά τους να είναι στατιστικά σημαντικά και να μπορούν να αναχθούν τα πιθανά οφέλη στο ευρύ κοινό, όπως ορίζει άλλωστε η επιστήμη της Επιδημιολογίας. Πιο απλοποιημένα, αν θέλουμε να ισχυριστούμε πως ένα διατροφικό μοντέλο έχει οφέλη για την υγεία στον ευρύ πληθυσμό, θα πρέπει να έχει μελετηθεί εκτενώς σε διαφόρους πληθυσμούς και σε τέτοιο αντιπροσωπευτικό δείγμα ώστε να μπορούμε μετά να ισχυριστούμε με ασφάλεια πως τα οφέλη του αφορούν σε όλο τον κόσμο. Ακόμα και για τις μεμονωμένες αναφορές σε οφέλη των υποστηρικτών της carnivore δίαιτας υπάρχουν λογικοφανείς εξηγήσεις.

• Παρουσιάζουν αυξημένη απώλεια βάρους ακολουθώντας μια τέτοια διατροφή. Όταν ακολουθείται το οποιοδήποτε διατροφικό μοντέλο στο όποιο τελικά οι θερμίδες που καταναλώνουμε είναι λιγότερες από αυτές που χρειαζόμαστε, οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε απώλεια βάρους ένεκα του αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας. Αυτό επιτυγχάνεται σε έναν βαθμό παραπάνω όταν τρώμε κρέας και λίπος, δηλαδή πρωτεΐνη και λιπαρά καθώς αυτά προκαλούν πιο εύκολα κορεσμό σε σχέση με τους υδατάνθρακες , καθώς επίσης και η αποφυγή επεξεργασμένων τροφών (πάντα πιο πλούσιων σε θερμίδες σε σχέση με τα φυσικά τρόφιμα) συντελεί σε αυτό. Αυτός ο λόγος μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο από μόνο του για να ακολουθήσουμε ένα τέτοιο διατροφικό μοντέλο εάν λάβουμε υπόψη μας όλους τους υπόλοιπους κινδύνους;
• Έχουν υπάρξει αναφορές μείωσης βιοχημικών δεικτών του λιπιδαιμικού προφίλ και συγκεκριμένα των τριγλυκεριδίων. Αυτό αναμένεται να συμβεί σε κάποιον που εξαλείφει ή ελαχιστοποιεί από τη διατροφή του την κατανάλωση των απλών σακχάρων που συνδέονται με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Όμως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, νούμερο ένα αιτία θανάτων αυτή τη στιγμή στον κόσμο, συνδέονται με αυξημένα επίπεδα και άλλων βιοχημικών δεικτών του λιπιδαιμικού προφίλ, όπως είναι τα αυξημένα επίπεδα LDL χοληστερόλης, μειωμένα επίπεδα HDL χοληστερόλης καθώς και αυξημένα επίπεδα νεότερων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, όπως είναι η λιποπρωτεΐνη α, Lp(a). Οι βιοχημικοί αυτοί δείκτες σχετίζονται από τη μια με την υπερκατανάλωση ζωικών προϊόντων και από την άλλη δεν υπάρχουν μελέτες που να υποστηρίζουν το αντίθετο.
• Οι αναφορές σε βελτίωση τυχόν πεπτικών διαταραχών δύναται να παρατηρηθούν σε άτομα που έχουν διατροφικές δυσανεξίες όπως δυσανεξία στη γλουτένη, στη λακτόζη και στη φρουκτόζη, συστατικά των φρούτων και των δημητριακών, όμως η επίσημη θέση των επιστημόνων υγείας είναι πως αν κάποιος δεν έχει διαγνωσμένη δυσανεξία σε κάποιο από αυτά τα συστατικά να μην ακολουθεί διατροφή που εξαιρεί τα εν λόγω τρόφιμα καθώς θα στερείται τα επιβεβαιωμένα οφέλη που προκύπτουν από την κατανάλωση των εν λόγω τροφίμων.
• Τυχόν βελτιώσεις στο γλυκαιμικό έλεγχο που προκύπτει από τη μη κατανάλωση υδατανθράκων είναι μη ορθή διατροφική προσέγγιση για τους διαβητικούς, καθώς ταυτόχρονα επηρεάζονται δυσμενώς οι υπόλοιποι βιοχημικοί δείκτες από την υπερκατανάλωση ζωικών προϊόντων και δύναται να οδηγηθεί ο διαβητικός σε καταστάσεις κετοοξέωσης, παθολογική κατάσταση που δεν θέλουμε για τον ασθενή αυτόν.

Η αυστηρή εξαίρεση από το διαιτολόγιο, των ομάδων τροφίμων που συνιστά η carnivore διατροφή από την άλλη εγκυμονεί για την υγεία μια σειρά άλλων κινδύνων, όπως;

• Ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά: Η εξάλειψη των φυτικών τροφών από τη διατροφή οδηγεί στη μη πρόσληψη φυτικών ινών, βιταμίνης C, φυλλικού οξέος και άλλων ευεργετικών φυτοθρεπτικών συστατικών που βρίσκονται μόνο στα φυτά.
• Διάφορες μορφές καρκίνου: Οι φυτικές τροφές λειτουργούν ευεργετικά έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου, ενώ μια διατροφή πλούσια σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως ο καρκίνος του εντέρου κ.α.
• Η αυξημένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας, νεφρικών προβλημάτων και μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος.

Η υιοθέτηση ενός διατροφικού μοντέλου που αποκλείει από τη διατροφή μας βασικές ομάδες τροφίμων, για τις οποίες υπάρχουν επιβεβαιωμένες μελέτες για το ευεργετικό τους προφίλ στην υγεία μας είναι εξ ορισμού επικίνδυνη για την υγεία μας και μακροπρόθεσμα μόνο προβλήματα υγείας μπορεί να επιφυλάσσει. Τα τελευταία εβδομήντα χρόνια η επιστημονική κοινότητα μελετά και επιβεβαιώνει πως το καλύτερο διατροφικό μοντέλο είναι αυτό που δεν εξαιρεί ολόκληρες ομάδες τροφίμων, είναι πλούσιο σε φρούτα και λαχανικά, μέτριας κατανάλωσης ζωικών προϊόντων, όπως είναι το Μεσογειακό Διατροφικό Πρότυπο. Ας κλείνουμε λοιπόν τα αυτιά μας στις εκάστοτε σειρήνες της μόδας και ας εμπιστευτούμε την Επιστήμη!