Αρτηριακή Υπέρταση – Ο Σιωπηλός δολοφόνος της Υγείας μας

H ‘’Πίεση’’ ή Αρτηριακή Υπέρταση – η σταθερά αυξημένη δηλαδή αρτηριακή πίεση- αποτελεί την πιο συχνή χρόνια νόσο και έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες θνησιμότητας, νοσηρότητας και κακής ποιότητας ζωής.

Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί σημαντικό και ολοένα αυξανόμενο δημοσιονομικό πρόβλημα υγείας. Η επίπτωσή της αυξάνεται λόγω της αύξησης του μέσου όρου ζωής αλλά και του σύγχρονου τρόπου ζωής (κάπνισμα, παχυσαρκία, καθιστική ζωή, ανθυγιεινή διατροφή κλπ).

Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί σημαντικό παράγοντα θνησιμότητας και νοσηρότητας διότι είναι βασικός προδιαθεσικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και εμφράγματος του μυοκαρδίου, καρδιακής ανεπάρκειας, νεφρικής ανεπάρκειας, απώλειας της όρασης και άνοιας, ενώ αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αίτια πρόωρου θανάτου.

Υπολογίζεται ότι περίπου 20% του γενικού πληθυσμού πάσχει από Αρτηριακή Υπέρταση ( 30-45% των ενηλίκων και >60% σε ηλικία άνω των 60 ετών ), με το ποσοστό αυτό να αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία, από τους οποίους λιγότεροι από 1 στους 5 ( 20% ) την έχει ρυθμίσει επαρκώς.

Από τους πιο σημαντικούς παράγοντες εμφάνισης υπέρτασης είναι η κακή διατροφή, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη σημασία της αρτηριακής υπέρτασης στην κακή υγεία του πληθυσμού, έβαλε στόχο τη μείωσή της κατά 25% στα επόμενα χρόνια. Γι’ αυτό τον σκοπό εξήγγειλε δράσεις και καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης στις 17 Μαΐου.

Η υπέρταση σε αντίθεση με τι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος είναι σιωπηλή νόσος χωρίς συμπτώματα ή ενοχλήματα.

Ένας σημαντικός αριθμός των ασθενών αυτών δε γνωρίζει πως πάσχει από αρτηριακή υπέρταση, καθότι δεν προκαλεί συγκεκριμένα συμπτώματα αν δεν προκαλέσει βλάβες σε συγκεκριμένα όργανα, οπότε τα συμπτώματα προκαλούνται από τις επιπλοκές της. Με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να έχουν υπέρταση και να μην το ξέρουν. Γι’ αυτό αποκαλείται και ‘’σιωπηλός δολοφόνος’’.

Όταν τα συμπτώματα συμβαίνουν , αποτελούν εκδηλώσεις από διαταραχές της λειτουργίας των ζωτικών οργάνων π.χ. πρωινοί πονοκέφαλοι, αίσθημα ταχυπαλμίας ή αρρυθμίας, διαταραχές όρασης, εμβοές ώτων κ.λ.π. Επίσης η σοβαρή υπέρταση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, εύκολη κόπωση, άγχος, θωρακικό άλγος κ.λ.π.

Για τους παραπάνω λόγους, ο μόνος τρόπος για να μην ξεφύγει της προσοχής και διάγνωσής μας είναι η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης ιδιαίτερα μετά τα 65 έτη, καθώς και η ψηλάφηση των παλμών κατά την επίσκεψή μας στο ιατρείο. Παρόλο που η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να γίνει με αυτόματα πιεσόμετρα σωστά και γρήγορα στο σπίτι και είναι αυτό που συνιστούμε, εντούτοις χρειάζεται να εκτιμηθεί και από τον γιατρό για να υπολογισθεί ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος του ασθενούς και να δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες.

Ως αρτηριακή υπέρταση ορίζονται τιμές της αρτηριακής πίεσης >140mmHg για τη συστολική και/ή >90mmHg για τη διαστολική. Φυσικά για να τεθεί η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης θα πρέπει οι τιμές της πίεσης να βρίσκονται σταθερά αυξημένες σε διαδοχικές μετρήσεις εντός του ιατρείου, αλλά και πολύ σημαντικές είναι οι μετρήσεις εκτός ιατρείου ( στο σπίτι, στην εργασία, αλλά και 24ωρη περιπατητική καταγραφή ).

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περισσότερα από 50% των καρδιαγγειακών επεισοδίων και περίπου 75% των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται στην υπέρταση (US Department of Health and Human Services 2004). Μελέτες καταδεικνύουν ότι οι ασθενείς με υπέρταση διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρδιαγγειακό σύμβαμα σε σχέση με τους νορμοτασικούς. Η υπέρταση συνήθως συνυπάρχει με άλλους παράγοντες κινδύνου όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, η παχυσαρκία κ.ά. Λιγότερο από 20% των ασθενών πάσχει μόνο από υπέρταση, το 80% παρουσιάζει 2 ή και περισσότερους παράγοντες κινδύνου. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η συνύπαρξη πολλών παραγόντων κινδύνου όχι απλώς αθροίζει τον κίνδυνο αλλά τον πολλαπλασιάζει.

Αντιμετώπιση Αρτηριακής Υπέρτασης

Κύριος στόχος της αντιϋπερτασικής θεραπείας είναι η μείωση της πίεσης σε επίπεδα χαμηλότερα από 140/90mmHg. Παρόλα αυτά, ακόμη και μικρή πτώση της αρτηριακής πίεσης (2mmHg) μειώνει σημαντικά τα καρδιαγγειακά επεισόδια.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερτασικού ασθενούς αναπτύσσεται σε πολλές παραμέτρους και επιλογές.

Βασικός ρυθμιστικός παράγοντας όλου αυτού είναι η σωστή συνεργασία και η εμπιστοσύνη μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Ο υπερτασικός ασθενής πρέπει να κατανοήσει και να εφαρμόσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ο οποίος όχι μόνο θα βοηθήσει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αλλά και στη σημαντική μείωση της πιθανότητας να υποστεί στο μέλλον ένα έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια ή εγκεφαλικό. Έτσι θεωρείται αδιαπραγμάτευτη σε αυτούς τους ασθενείς η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση του σωματικού βάρους, η μείωση κατανάλωσης αλκοόλ και άλατος, η σωματική άσκηση για τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα, η αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και η μείωση πρόσληψης κορεσμένων λιπών οι οποίοι είναι τρόποι που μπορούν να συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Ιδιαίτερα όσον αφορά στο αλάτι, ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι η μεγαλύτερη ποσότητα προσλαμβάνεται από ‘κρυφές πηγές΄ και όχι μόνο από το μαγειρικό αλάτι και για αυτό θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος στην ποσότητα άλατος των τροφίμων που αγοράζει ή αυτών που καταναλώνει εκτός σπιτιού.

Εκτός από τις περιπτώσεις πολύ υψηλής Αρτηριακής Πίεσης, η κατανάλωση με μέτρο σκευασμάτων καφέ δεν βλάπτει, αλλά φαίνεται να ωφελεί.

Oι επιλογές της Φαρμακευτικής Αγωγής που έχουμε είναι πολλές, με πολλά ευεργετικά αποτελέσματα για το καρδιαγγειακό πέρα από τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και με πολύ χαμηλή πιθανότητα παρενεργειών.

Πρωταρχικός ρόλος της χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης. Έχει αποδειχθεί ότι η αντιϋπερτασική θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό κατά 40%, για στεφανιαία νόσο κατά 25% και για καρδιακή ανεπάρκεια κατά 50%. Το όφελος αυτό σε κάθε περίπτωση προέρχεται από τη μείωση της πίεσης αυτής κάθε αυτής ανεξάρτητα από το φάρμακο που χρησιμοποιείται.

Σημαντική παράμετρος όμως είναι η σωστή λήψη αυτών αφού φαίνεται από μελέτες ότι το 50% των ασθενών δεν παίρνει σωστά ή και καθόλου τα φάρμακά του, καθώς και η τακτική παρακολούθηση της Αρτηριακής Πίεσης και η στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό.

Θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση οι ασθενείς και λήπτες της Αντιυπερτασικής Φαρμακευτικής Αγωγής ώστε να αναφέρουν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες σχετιζόμενες με τη φαρμακευτική αγωγή στον θεράποντα ιατρό, αλλά και να γνωρίζουν ότι η Αρτηριακή Πίεση έχει διακύμανση και ημερήσια, αλλά και εποχιακή, δηλαδή τον χειμώνα υπάρχει τάση αύξησης της Αρτηριακής Πίεσης και το καλοκαίρι μείωση των επιπέδων της. Οπότε πιθανόν να χρειάζεται τροποποίηση η Φαρμακευτική Αγωγή. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση όπου ένας υπερτασικός ασθενής π.χ. ελαττώσει το Σωματικό του Βάρος, όπου οι ανάγκες της Φαρμακευτικής Αγωγής θα είναι πιθανόν ελαττωμένες.

Συνολικά οι επιπλοκές της υπέρτασης στοιχίζουν πολύ περισσότερο από τα άλλα νοσήματα όχι μόνο σε χρήματα αλλά κυρίως σε ανθρώπινες ζωές.

Νικάμε την υπέρταση,

κερδίζουμε περισσότερα και καλύτερα χρόνια ζωής.