Τα διατροφικά ατοπήματα της Σαρακοστής

Kωνσταντίνος Μ. Συριάνος
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc
Γεωπόνος Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου, BSc

 

Η περίοδος της Σαρακοστής θεωρείται μια μορφή ασκητισμού με στόχο την ενίσχυση της θέλησης και της πειθαρχίας του ανθρώπου. Όταν αυτά ενισχύονται, ο άνθρωπος δύναται να ξεπεράσει τα πάθη του και να προσεγγίσει την ομοίωση του Θεού. Σύμφωνα άλλωστε με τη Χριστιανική Ορθόδοξη Εκκλησία, προορισμός της επίγειας ζωής του ανθρώπου είναι η επίτευξη της ομοίωσης του Θεού «καθ’ ομοίωση». Αρκετά μακριά από το πλαίσιο της λιτής διατροφής που υπαγορεύει η Σαρακοστή, καταναλώνουμε χωρίς ηθικούς περιορισμούς μεγάλες ποσότητες αμυλούχων τροφίμων (ψωμιά, ζυμαρικά, πατάτες) αλλά και τηγανισμένων θαλασσινών, με το πρόσχημα ότι περιλαμβάνονται στις κατευθυντήριες συστάσεις της νηστείας, όχι όμως στο βαθμό που το κάνουμε. Τηρούμε λοιπόν μια κατά τ’ άλλα «λιτή» διατροφή, πολλές φορές πλούσια σε θερμίδες και χαμηλή σε ζωικό λίπος & η επακόλουθη ημέρα του Πάσχα χαρακτηρίζεται από απότομη και σε μεγάλες ποσότητες λήψη λιπαρών τροφών, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί σε γαστρεντερικές διαταραχές.

Εάν θέλουμε λοιπόν να κινηθούμε στο διατροφικό μέτρο που υπαγορεύει η νηστεία της Σαρακοστής και να επωφεληθούμε την ευεργετική της επίδραση, θα πρέπει να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα της νηστείας που είναι η αποχή από την απόλαυση, ακόμα και από τη διατροφική! Η νηστεία της Σαρακοστής προσφέρεται άλλωστε, εφόσον τηρήσουμε το μέτρο, ώστε να ακολουθήσουμε ένα πολύ ευεργετικό για τον οργανισμό μας μενού:

  • Αποχή από το κρέας, άρα μείωση ως ελαχιστοποίηση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών, trans λιπαρών και χοληστερόλης.
  • Αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, ως εκ τούτου μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμινών και φυτικών ινών.
  • Αύξηση της κατανάλωσης ξηρών καρπών και θαλασσινών που περιέχουν Ω3 λιπαρά οξέα, απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας.

Στη νηστεία της Σαρακοστής πέρα από την πιθανή υπερκατανάλωση φαγητού στην οποία μπορεί να οδηγηθεί κάποιος (τα νηστίσιμα φαγητά συνήθως δεν ικανοποιούν το αίσθημα του κορεσμού), καλό θα είναι να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή από άτομα που φέρουν κάποιο πρόβλημα υγείας ή από ειδικές ομάδες, ακόμα και να αποφεύγουν τη νηστεία εφόσον αυτό τους υπαγορεύει ο θεράπων ιατρός. Σε γενικές γραμμές θα πρέπει να δίδεται προσοχή:

  • Σε περιπτώσεις έλλειψης σιδήρου (καλές πηγές είναι τα σκούρα πράσινα λαχανικά, τα εμπλουτισμένα δημητριακά σε σίδηρο, οι φακές, τα ρεβίθια. Η απορρόφηση του σιδήρου αυξάνεται με την ταυτόχρονη κατανάλωση μιας πηγής βιταμίνης C, όπως το λεμόνι και μειώνεται από την ταυτόχρονη λήψη ασβεστίου ή καφεΐνης)
  • Από άτομα με οστεοπόρωση ή οστεοπενία (να δίδεται βαρύτητα σε τροφές όπως το μπρόκολο, οι ξηροί καρποί, το σουσάμι, το γάλα αμυγδάλου και το γάλα σόγιας εμπλουτισμένο σε ασβέστιο)
  • Σε περιπτώσεις κύησης, σε έφηβους αθλητές και από άτομα που πάσχουν από υπερουριχαιμία (αυξημένο ουρικό οξύ) με τα τελευταία να πρέπει να αποφεύγουν την υπερκατανάλωση θαλασσινών.

Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε το θερμιδικό φορτίο των τροφίμων που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε την περίοδο της νηστείας, καθώς και στο Πασχαλιάτικο τραπέζι και να λάβουμε τα μέτρα μας:

Τρόφιμο Θερμίδες
Ελιές (5 μεγάλα τεμάχια) 45
Χταπόδι ψητό (1/2 πλοκάμι) 160
Χαλβάς (100γρ) 550
Ντολμαδάκια (2 μέτρια τεμάχια) 80
Ψωμί (1 φέτα 30γρ) 80
Πατάτα βραστή ή ψητή (90γρ) 80
Όσπρια μαγειρεμένα (2 κουτάλες βαθιές) 400
Καλαμαράκια τηγανητά (μικρή μερίδα) 300
Μαγειρίτσα (150γρ) 300
Κοκορέτσι (100γρ) 200
Αρνί (100γρ) 250
Πατάτες τηγανητές (6 κομμάτια) 120

Μετά το Πάσχα, το πιο σοφό θα είναι να κινηθούμε στο παν μέτρον άριστον με πυξίδα τις σύγχρονες επιστημονικές συστάσεις, όπως αυτές απορρέουν μέσα από τις μελέτες:

  • Λέμε όχι στις στερητικές δίαιτες. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να αυξήσουν την πιθανότητα για ανεπάρκεια βιταμινών, απώλεια μυϊκής μάζας και εν τέλει σε προσωρινή απώλεια βάρους, καθώς η στέρηση βασικών ομάδων τροφίμων οδηγεί στην υπερκατανάλωση αυτών σε δεύτερο χρόνο
  • Στην περίπτωση γαστρεντερικών διαταραχών, θα πρέπει να δώσουμε έμφαση σε ήπια φαγητά, όπως πουρέ, ρύζι, σούπες, βραστά λαχανικά και φρούτα, για την ταχύτερη αποκατάσταση της στομαχικής λειτουργίας
  • Θα πρέπει να κάνουμε μικρά και συχνά γεύματα
  • Λέμε ναι στη φυσική δραστηριότητα, με το γρήγορο περπάτημα για τουλάχιστον μισή ώρα, 3-4 φορές την εβδομάδα, να είναι η πιο ασφαλής και ανέξοδη επιλογή
  • Φροντίζουμε να ενυδατωνόμαστε καθόλη τη διάρκεια της μέρας και να ξεκουραζόμαστε
  • Δεν παραλείπουμε το πρωινό, το πλέον σημαντικό γεύμα της ημέρας
  • Απομακρύνουμε τα γλυκά που έχουν περισσέψει από τις γιορτές. Τις μέρες που ζούμε, δεν θα είναι δύσκολο να βρείτε συνανθρώπους που στερούνται τα βασικά
  • Φροντίζουμε να κινούμαστε στο πλαίσιο της Μεσογειακής Διατροφής, δίνοντας έμφαση σε ελαιόλαδο, ψάρι, λαχανικά, όσπρια, φρούτα, ακατέργαστα δημητριακά, ξηρούς καρπούς
b2b.peifasyn.gr