Διατροφή & Διάθεση: Πώς η διατροφή επηρεάζει την ψυχική μας υγεία

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν πως η διατροφή μας επηρεάζει εκτός από τη σωματική και την ψυχική μας υγεία. Αυτό είναι πιθανό να συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλός μας είναι στενά συνδεδεμένος με το γαστρεντερικό μας σύστημα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το έντερό μας συχνά αποκαλείται «δεύτερος εγκέφαλος». Η χλωρίδα του εντέρου μας έχει πολλές λειτουργίες στο σώμα, όπως η σύνθεση νευροδιαβιβαστών  (σεροτονίνη, ντοπαμίνη) που στέλνουν χημικά μηνύματα στον εγκέφαλο για να δημιουργήσουν θετικά συναισθήματα όπως η ευχαρίστηση, η ηρεμία και η ανταμοιβή. Έτσι, τα τρόφιμα που τρώμε φαίνεται να επηρεάζουν τον εγκέφαλό μας και τους τρόπους με τους οποίους επεξεργαζόμαστε τα συναισθήματα, μέσω του γαστρεντερικού μας συστήματος.

Μάλιστα μια διατροφή όπως η μεσογειακή διατροφή,  πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ψάρι, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς,  όσπρια και ελαιόλαδο, τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση (γιαούρτι, κεφίρ, ξινολάχανο, κτλ), καθώς  και ο περιορισμός των υπερ-επεξεργασμένων  τροφίμων (όπως τυποποιημένα σνακ, αρτοσκευάσματα, επεξεργασμένα κρέατα, αναψυκτικά, κτλ) φαίνεται πως μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διάθεση και ψυχική υγεία.

Η ανεπαρκής διατροφή από την άλλη έχει συσχετιστεί με το άγχος και την κατάθλιψη εξαιτίας του σημαντικού ρόλου που έχουν τα θρεπτικά συστατικά στο νευρο-ενδοκρινικό μας σύστημα.  Θρεπτικά συστατικά όπως η βιταμίνη Β₆ (ψάρια, θαλασσινά, κρέας, όσπρια, πατάτες, φρούτα όπως η μπανάνα, εμπλουτισμένα δημητριακά), η βιταμίνη Β₁₂ (γιαούρτι, πουλερικά, αυγά, οστρακοειδή, κόκκινο κρέας, εμπλουτισμένα δημητριακά), το φυλλικό οξύ (σπανάκι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, αβοκάντο, μπρόκολο, αυγά, φακές),  είναι απαραίτητα για την παραγωγή νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη, που συμβάλλουν στη ρύθμιση της διάθεσης, της όρεξης και γνωστικής λειτουργίας.

Όμοια λειτουργούν και τα αμινοξέα τρυπροφάνη (γαλακτοκομικά, αυγά, κρέας, ψάρι, όσπρια, ξηροί καρποί, μαύρη σοκολάτα με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο), φαινυλαλανίνη (αυγά, τυρί, φασόλια, αμύγδαλα, κολοκυθόσπορος, σολομός, μοσχάρι) και  τυροσίνη (κοτόπουλο, γαλοπούλα, ψάρια, γαλακτοκομικά, αμύγδαλα, κολοκυθόσποροι).

Τα ω-3 λιπαρά οξέα (ψάρια και έλαια των ψαριών) φαίνεται ότι μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους, ενώ ο ψευδάργυρος (κρέας, οστρακοειδή, μανιτάρια, ξηροί καρποί) και το μαγνήσιο (πράσινα λαχανικά, χόρτα, κακάο, ξηροί καρποί, όσπρια) έχουν συσχετιστεί με την ψυχική μας υγεία. Επιπλέον, αρκετές έρευνες δείχνουν ότι χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D  συσχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη. Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D είναι ο κρόκος του αυγού, τα λιπαρά ψάρια, το συκώτι, τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και το εμπλουτισμένο γάλα, καθώς επίσης η βιταμίνη D συντίθεται με την έκθεσή μας στον ήλιο.

Άλλωστε, τρόφιμα που περιέχουν  προβιοτικά (γιαούρτι, κεφίρ, ξινολάχανο, κτλ) ενισχύουν τη χλωρίδα του εντέρου μας, ενώ τρόφιμα που περιέχουν πρεβιοτικά (όσπρια, φρούτα, λαχανικά, σκόρδο, κρεμμύδι, πράσο, αγκινάρες, κ.α.) παρέχουν τροφή στο μικροβίωμα του εντέρου μας.

Η μεγάλη κατανάλωση σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, που είναι υψηλά σε θερμίδες, αλάτι, ζάχαρη και λιπαρά και περιλαμβάνουν τρόφιμα όπως καραμέλες, τυποποιημένα αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά και αλμυρά σνακ, έχει συσχετιστεί με τη συχνότερη εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Ακόμη,  η μεγάλη  κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται πως μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους.

Από όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως οι διατροφικές μας συνήθειες μπορούν να επηρεάσουν εκτός από τη σωματική μας υγεία και την ψυχολογία μας. Στο πεδίο αυτό απαιτείται βέβαια αρκετή έρευνα ακόμη, όμως γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η υγεία του εντέρου μας και το μικροβίωμά μας έχουν ρόλο στα συναισθήματά μας.  Τέλος, πρέπει να τονίσουμε πως αν υπάρχουν συμπτώματα όπως αυτά της αγχώδους διαταραχής ή της κατάθλιψης είναι σημαντικό να απευθύνεται κανείς σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.