Το εργαστήριο του Σήμερα!

Ολοένα και περισσότερα φαρμακεία του σήμερα, αναπτύσσουν τα εργαστήρια τους, επενδύοντας σε εξοπλισμό και εκπαίδευση, θέλοντας να ακολουθήσουν τη ραγδαία και συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά των γαληνικών σκευασμάτων. Ο φαρμακοποιός του εργαστηρίου αποτελεί πλέον τον πρωταρχικό ρόλο στη σύνθεση των σκευασμάτων αυτών, ένας ρόλος που ξεκινάει από τη διασφάλιση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας και έχει πάντα ως παρονομαστή τις ανάγκες του ασθενούς.

Τα γαληνικά σκευάσματα είναι φαρμακοτεχνικές μορφές που παρασκευάζονται στο εργαστήριο του φαρμακείου κατόπιν εντολής, συνταγής και οδηγίας του θεράποντος ιατρού. Εφαρμόζεται επιστημονική φαρμακοτεχνική πρακτική κατά την ανάμιξη επιλεγμένων και εξειδικευμένων εκδόχων – φορέων με δραστικά συστατικά, ιδιοσκευάσματα ή συνδυασμό αυτών, με αποκλειστικό στόχο τη θεραπευτική δράση. Τα σκευάσματα αυτά,  μπορεί να είναι μη αποστειρωμένα (αλοιφές, κρέμες ή διαλύματα που χρησιμοποιούνται σε περιοχές του σώματος όπου δεν απαιτείται απόλυτη στειρότητα) ή αποστειρωμένα (συνήθως προορίζονται για τα μάτια ή ένεση στους ιστούς του σώματος ή αίμα).

Ποιες ανάγκες καλύπτει το εργαστήριο του σήμερα:

• ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. Είναι πλέον πολύ συνηθισμένη η συνταγογράφηση φαρμακευτικών προϊόντων που έχουν προσαρμοστεί ώστε να ανταποκρίνονται στις μοναδικές ανάγκες των ασθενών , όταν τα τυπικά φάρμακα που διατίθενται στην αγορά δεν το κάνουν, όπως για παράδειγμα η παρασκευή μιας κρέμας με περισσότερες από μια δραστικές, ο συνδυασμός των οποίων δεν υπάρχει σε κάποια κρέμα του εμπορίου. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που χρειάζονται ένα εξατομικευμένο σύνθετο σκεύασμα που πρέπει να αναπτυχθεί από τον φαρμακοποιό και που δεν υπάρχει καθόλου στην αγορά.

• ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΝΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΥ. Συχνά, οι ασθενείς χρειάζονται τα φάρμακά τους σε διαφορετική φαρμακοτεχνική μορφή. Για παράδειγμα, εάν ένας ηλικιωμένος ή παιδιατρικός ασθενής δυσκολεύεται να πάρει τα φάρμακά του σε μορφή κάψουλας , ένας φαρμακοποιός μπορεί να παρέχει το ίδιο φάρμακο σε μορφή σιροπιού για ευκολότερη χορήγηση. Εδώ εντάσσονται και ασθενείς οι οποίοι παρουσιάζουν στομαχικές διαταραχές όταν λαμβάνουν από του στόματος φάρμακα και χρειάζονται μια τελείως διαφορετική μορφή του ίδιου φαρμάκου. Στις διαφορετικές φαρμακοτεχνικές μορφές, περιλαμβάνονται διαδερμικά τζελ, υπόθετα, εναιωρήματα, αλοιφές και άλλα.

• ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ. Πολύ συχνές είναι οι περιπτώσεις των ασθενών και κυρίως των παιδιών-βρεφών, που πρέπει να πάρουν μια πολύ μικρή και συγκεκριμένη δόση ενός φαρμάκου, το οποίο κυκλοφορεί σε μεγαλύτερες δόσεις στην αγορά και συνεπώς χρειάζεται προσαρμοσμένη δοσολογία. Επίσης υπάρχουν ασθενείς που χρειάζονται πολλαπλά φάρμακα συνδυασμένα σε διάφορες δόσεις.

• ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ. Στο εργαστήριο του φαρμακείου μπορούν να παρασκευαστούν φαρμακοτεχνικές μορφές όπως κάψουλες ή σιρόπια για ζωάκια στα οποία απαιτείται προσαρμογή ενός φαρμάκου λόγω του ότι δεν κυκλοφορεί στην αγορά με την επιθυμητή δοσολογία και δύναμη ή γιατί το σκεύασμα που κυκλοφορεί δεν είναι ανεκτό από τον εκάστοτε οργανισμό.

• ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ασθενείς (άνθρωποι και ζώα) έχουν κάποια αλλεργία σε κάποιο έκδοχο φαρμάκου ή σε κάτι αντίστοιχο, οπότε πρέπει να παρασκευαστεί το ίδιο φάρμακο χωρίς το συγκεκριμένο έκδοχο για να μπορέσει να γίνει ανεκτό από τον ασθενή.

• ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ. Δυστυχώς οι ελλείψεις της φαρμακευτικής αγοράς είναι πλέον ένα τεράστιο πλήγμα τόσο για τους φαρμακοποιούς όσο και για τους ίδιους τους ασθενείς. Το εργαστήριο μπορεί να είναι ένα βήμα μπροστά σε κάποιες από αυτές τις φαρμακευτικές ελλείψεις και να καλύψει βασικές ανάγκες ασθενών που δεν μπορούν να καλυφθούν με άλλο τρόπο.

• ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Δηλαδή φάρμακα που έχουν πάψει να κυκλοφορούν για λόγους οικονομίας κλίμακας φαρμακοβιομηχανιών.

• ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ. Ο φαρμακοποιός μπορεί στο εργαστήριο να τροποποιήσει ένα φάρμακο δίνοντας για παράδειγμα καλύτερη γεύση σε ένα σιρόπι, κάνοντάς το πιο εύληπτο από ένα παιδί ή ένα ζωάκι. Επίσης μπορεί να αναδιαμορφώσει το φάρμακο για να αποκλείσει ένα ανεπιθύμητο, μη απαραίτητο συστατικό, όπως η λακτόζη, η γλουτένη ή οτιδήποτε άλλο.

• ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΦΥΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ.

• ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΡΜΟΝΩΝ

• ΚΑΛΥΨΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ. Όπως είναι ηλικιωμένα άτομα, βρέφη, παιδιά καθώς και άτομα με αναπηρία που δυσκολεύονται στη χρήση κάποιων φαρμάκων και χρειάζονται αναπροσαρμογή ή και τροποποίηση αυτών.

Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΜΕΛΗΜΑ

Τι σημαίνει όμως για τον ίδιο τον φαρμακοποιό η στροφή προς το εργαστήριο του φαρμακείου και ποιους προβληματισμούς εγείρει αυτή;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η παρασκευή γαληνικών σκευασμάτων αποτελεί μία από τις υψηλότερου κινδύνου δραστηριότητες από αυτές που πραγματοποιούνται στον χώρο του φαρμακείου , καθώς δεν υπάρχουν κοινές κατευθυντήριες οδηγίες μεταξύ των διαφορετικών χωρών και ηπείρων. Πώς μπορεί λοιπόν ο φαρμακοποιός του σήμερα να διασφαλίσει την ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των προϊόντων που προσφέρει και να αποφύγει τις σοβαρότατες συνέπειες που η απουσία αυτών επιφέρει;

Η απάντηση μπορεί να δοθεί μέσω της γνώσης των παραγόντων που επιδρούν στην ποιότητα ενός γαληνικού σκευάσματος και της καθιέρωσης συγκεκριμένων πρακτικών που θα ακολουθούνται και θα αποτελούν μέσο ελέγχου των παραγόντων αυτών. Η παρασκευή γαληνικών σκευασμάτων απαιτεί σημαντική εμπειρία και επιστημονική γνώση. Ένας φαρμακοποιός λοιπόν, οφείλει να βελτιώνεται διαρκώς, να διασφαλίζει την Ποιότητα και την Ασφάλεια των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει και να μην ξεχνά ότι το φάρμακο δεν αποτελεί επιλογή του ασθενούς, αλλά λαμβάνεται με εμπιστοσύνη.