Τοξικές ουσίες στο οικιακό μας περιβάλλον

ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΟ ΟΙΚΙΑΚΟ ΜΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Νικόλας Κορκάρης

ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ

ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΡΩΝ

«Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά» λέει σοφά ο λαός και βάσει αυτού οι πανταχού “νοικοκυραίοι” φροντίζουν το οικιακό τους περιβάλλον να αποτελεί υπόδειγμα αρχοντιάς. Στην προσπάθεια αυτή, έρχεται κανείς αντιμέτωπος με πολύ περισσότερα εμπόδια από αυτά που είναι λογικό να γνωρίζει ο μέσος νοικοκύρης κι από αυτά που εντέλει θα αντιληφθεί ή θα τον οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις.

Οι τοξικές ουσίες μέσα σε ένα σπίτι βρίσκονται παντού τριγύρω, λανθάνοντας τις περισσότερες φορές της προσοχής μας. Για να γίνει πιο εύκολη η αναζήτηση τέτοιων, ας ξεκινήσουμε την περιήγηση στο σπίτι ανά δωμάτιο.

ΚΟΥΖΙΝΑ: εδώ βρίσκουμε το απορρυπαντικό πιάτων και ίσως και του πλυντηρίου πιάτων. Τα απορρυπαντικά αποτελούν έναν από τους συνηθέστερους λόγους δηλητηρίασης. Οι δυνητικά επιβλαβείς ουσίες που περιέχονται σε αυτά είναι τα επιφανειοδραστικά (δημιουργούν τον αφρό) και αναφέρονται στο πίσω μέρος της συσκευασίας αυτών ως ανιονικά, κατιονικά, αμφοτερείς ενώσεις.

Τα ανιονικά είναι άλατα μετάλλων (νατρίου, καλίου…), τα οποία δημιουργούν ισχυρό αλκαλικό περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση ερεθισμών, εξελκώσεων του δέρματος και είναι τοξικά για τους οφθαλμούς, ικανά για καταστροφή του κερατοειδούς και δημιουργία καταρράκτη. Εάν καταποθούν, από λάθος, δύνανται να προκαλέσουν ναυτία, έμετο, διάρροια αλλά και διάτρηση εντέρου. Μπορεί επίσης να περιέχονται φωσφορικά άλατα, τα οποία σε περίπτωση κατάποσης χρήζουν άμεσης προσοχής. Επηρεάζουν τη λειτουργία της καρδιάς και δυνητικά μπορεί να οδηγήσουν σε καταστάσεις επικίνδυνες για τη ζωή.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Πλένουμε με μεγάλη ποσότητα νερού χέρια και οφθαλμούς και σε περίπτωση κατάποσης προσλαμβάνουμε πολλά υγρά και αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα ξεχωριστά. Εάν περιέχονται φωσφορικά άλατα, το γάλα μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο, αλλά πάντα απευθυνθείτε πρώτα στο κέντρο δηλητηριάσεων ή σε επιστήμονα υγείας.

Αντίστοιχα, τα κατιονικά επιφανειοδραστικά προκαλούν παρόμοια προβλήματα, όντας ωστόσο ακόμη πιο επικίνδυνα. Έχουν καυστικές ιδιότητες, προκαλούν δερματικά εκζέματα και απειλούν τον κερατοειδή με βλάβη σε πιθανή συνάντησή τους.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Σε κατάποση, η πρόκληση έμεσης/πλύσης ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ σε καυστικές/διαβρωτικές ουσίες, όπως κι αυτές, και η λήψη όξινων διαλυμάτων (πχ φυσικός χυμός). Πρόσληψη μεγάλης ποσότητας νερού και αντιμετώπιση διαφορετικών συμπτωμάτων.

 ΜΠΑΝΙΟ:  εδώ βρίσκουμε πάσης φύσεως απολυμαντικά, αντισηπτικά, σπρέι για διάλυση αλάτων κοκ. Το πιο σύνηθες όπλο, κατά της βρωμιάς, που βρίσκεται στη φαρέτρα μας είναι –με ένα στόμα, μια φωνή οι απανταχού νοικοκύρηδες – η ΧΛΩΡΙΝΗ. Αγαπημένη της γιαγιάς, πολλές φορές και της μαμάς, αλλά παράλληλα εξαιρετικά επικίνδυνη. Το βασικό συστατικό της είναι το χλώριο, το οποίο επηρεάζει τους οφθαλμούς αλλά και το ανώτερο αναπνευστικό και τους πνεύμονες. Η τοξική του δράση προκαλείται σε ιχνοποσότητες και εάν καταποθεί χρήζει άμεσης αντιμετώπισης σε μονάδα υγείας, καθώς εκτός των άλλων προκαλεί καταστροφή κυττάρων του αίματος.  Η χλωρίνη είναι καυστική, διαβρωτική για το δέρμα και λόγω της απελευθέρωσης του χλωρίου μπορεί να προκαλέσει βήχα, δύσπνοια έως και πνευμονικό οίδημα.

 !!!!ΣΟΒΑΡΟ ΛΑΘΟΣ, διόλου σπάνιο!!! η ανάμιξη προϊόντων καθαρισμού.

Τα περισσότερα από αυτά περιέχουν χλώριο, όπως και η χλωρίνη, και συχνά εν αγνοία τους πολλοί άνθρωποι τα συνδυάζουν με ισχυρά οξέα (το γνωστό ακουαφόρτε) ή και ασθενή και ζεστό νερό. Το αποτέλεσμα: παραγωγή τοξικών υδρατμών (chlorgas) για τους οφθαλμούς και τους πνεύμονες και δημιουργία ενώσεων-καταστροφέων για τα κύτταρα του ανθρώπου. Δυνητικά επικίνδυνο για τη ζωή.

Η αμμωνία, που περιέχεται σε πολλά καθαριστικά, είναι τοξική για τους οφθαλμούς (βλάβη κερατοειδούς) και η εισπνοή της μπορεί να προκαλέσει βήχα και βρογχόσπασμο. Διάφορες φαινόλες που περιέχονται σε αντισηπτικά και σαπούνια αποτελούν δυνητικά ισχυρά τοξικές ουσίες. Παραδείγματα αυτών η κρεσόλη και η εξαχλωροφαίνη. Απορροφώνται εύκολα από το δέρμα και τους οφθαλμούς και ως ιδιαίτερα καυστικές, δημιουργούν βλάβες. Η εισπνοή ή κατάποσή τους μπορεί να αποβεί μοιραία, καθώς εμπλέκονται σε μηχανισμούς λύσης κυττάρων. Οι πρώτες εκδηλώσεις σε οξεία τοξικότητα είναι ληθαργικότητα και συμπτώματα από το κατώτερο αναπνευστικό με ενδεχόμενη αναπνευστική καταστολή.

Τα ανωτέρω αναφερθέντα αποτελούν λίγα από τα πολλά παραδείγματα τέτοιων ουσιών. Σκοπός του άρθρου δεν είναι να πανικοβάλει τον αναγνώστη, αλλά να επιστήσει την προσοχή στη χρήση ουσιών, τις ιδιότητες των οποίων είναι συνήθως δύσκολο να γνωρίζει. Η συμβουλή μου είναι: πριν χρησιμοποιήσουμε οτιδήποτε την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να το κάνουμε, ρίχνουμε μία προσεκτική ματιά στις οδηγίες του προϊόντος και συμμορφωνόμαστε–το δυνατό –με αυτές. Κι επειδή πολλοί θα σκεφτούν, «σιγά μωρέ…τόσα χρόνια, τι έχω πάθει;;» η τοξικότητα πολλών ουσιών εμφανίζεται σε βάθος χρόνου και δεν την αντιλαμβανόμαστε άμεσα και τέλος «μια φορά θα γίνει».

Νικόλας Κορκάρης

ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ

ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΡΩΝ