Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός
Η έννοια του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία τα τελευταία χρόνια.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι ένας κοινωνικός –οικονομικός θεσμός που αποσκοπεί στο να βοηθήσει το άτομο να επιλέξει ένα επάγγελμα, να ετοιμαστεί γι’αυτό και τέλος να εισέλθει και να σταδιοδρομήσει σ’ αυτό. Θα πρέπει, λοιπόν, να είναι μια συνεχής διαδικασία, μεγάλης διάρκειας, που σκοπό θα έχει να κατευθύνει τον νέο στο να γνωρίσει τον εαυτό του, ώστε να αξιοποιήσει τις ικανότητές του όσο το δυνατόν καλύτερα, για μια ορθή εκπαιδευτική επαγγελματική επιλογή. Αξίζει να σημειωθεί πως η επαγγελματική πληροφόρηση οφείλει να είναι αντικειμενική και να παρουσιάζει εξίσου τα θετικά και τα αρνητικά των επαγγελμάτων, τις ανάγκες που υπάρχουν στον συγκεκριμένο τομέα και τις προοπτικές εξέλιξης.
Ειδικότερα με τον θεσμό αυτό το άτομο υποστηρίζεται:
α) Να γνωρίσει και να αποδεχθεί τον εαυτό του, να εντοπίσει και να κατανοήσει ατομικά χαρακτηριστικά (ικανότητες, ενδιαφέροντα, κλίσεις , φιλοδοξίες) και να διαμορφώσει τις αξίες του σε ένα ικανοποιητικό αξιολογικό σύστημα.
β)Να αποκτήσει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση ορθών επιλογών.
γ)Να αναπτύξει σωστή προδιάθεση απέναντι στην εργασία και παραδεκτές επαγγελματικές αξίες.
δ)Να επιτύχει ικανοποιητική προσαρμογή γενικά και ειδικότερα , να έχει επιτυχία στο επαγγελματικό του περιβάλλον.
ε)Τέλος, να προβεί σε συνετές, ελεύθερες και αβίαστες επιλογές εκπαιδευτικών εμπειριών και επαγγελματικών κατευθύνσεων (Δημητρόπουλος , Τζέλλος).
Η σημασία και η χρησιμότητα του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, παρά τις αρνητικές κριτικές που έχει δεχτεί κατά καιρούς, καταδεικνύεται και από την έμφαση που έχει δοθεί σ’αυτόν από τις αρχές του αιώνα μας, ιδιαίτερα στα Γυμνάσια και στα Λύκεια. Η πληροφόρηση μπορεί να παρέχεται στους μαθητές από διάφορους φορείς. Το έργο αυτό αναλαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί, οι σύμβουλοι προσανατολισμού, οι σχολικοί ψυχολόγοι ή άλλοι ειδικοί που έχουν επιμορφωθεί σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού.
Στις κατώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο, ο εκπαιδευτικός της τάξης αναλαμβάνει να μυήσει τους μαθητές στην επαγγελματική ζωή και στη χρησιμότητα των επαγγελμάτων. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει μέσα στο πλαίσιο της διδασκαλίας των διάφορων μαθημάτων που αναπτύσσονται στο σχολείο.
Στη μέση εκπαίδευση, οι ανάγκες για επαγγελματική πληροφόρηση είναι μεγαλύτερες, καθώς απαιτείται λεπτομερέστερη παρουσίαση των επαγγελμάτων και καλύτερη γνώση των δυνατοτήτων που παρέχονται από το εκπαιδευτικό σύστημα. Έτσι, το έργο αυτό, καλό είναι να αναλαμβάνει ένας καθηγητής, ο οποίος έχει επιμορφωθεί σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού και μπορεί με τις γνώσεις του να βοηθήσει τους μαθητές στη διαδικασία εξερεύνησης και επιλογής επαγγελμάτων. Ωστόσο, και οι υπόλοιποι καθηγητές αποτελούν σημαντική πηγή πληροφόρησης για τους μαθητές, καθώς το αντικείμενό τους μπορεί να έχει σχέση με ποικίλα επαγγέλματα.
Τέλος, στις τάξεις του Λυκείου το έργο της πληροφόρησης συνδυάζεται με τη διοργάνωση ειδικών ημερίδων και άλλων ενημερωτικών εκδηλώσεων, όπου παρουσιάζονται από συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού και άλλες ειδικές υπηρεσίες, που επισκέπτονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα σχολεία.
Σύμφωνα με τις ψυχοπαιδαγωγικές αρχές του Προσανατολισμού, δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία για την ενημέρωση του ατόμου και τη μύησή του στην επαγγελματική ζωή. Ωστόσο, καλό θα είναι να ξεκινά από νωρίς, να συμβαδίζει με τις εξελίξεις στον επαγγελματικό τομέα και η έμφαση να δίνεται στην εφηβική και νεανική ηλικία, όπου πρέπει να παρθούν σημαντικές αποφάσεις για τη μετέπειτα ζωή του ατόμου. Έχει παρατηρηθεί πως τα παιδιά, ήδη από το νηπιαγωγείο, αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο των επαγγελμάτων και να δείχνουν προτίμηση προς κάποιο επάγγελμα. Η προσπάθεια εισαγωγής στον κόσμο της επαγγελματικής ζωής συνεχίζεται στο δημοτικό και κορυφώνεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, γι’ αυτό και ονομάζεται «κύκλος προσανατολισμού».
Συμπερασματικά, η επαγγελματική πληροφόρηση στο σχολείο είναι εξίσου σημαντική για τους μαθητές, τους γονείς, αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Οι γονείς κυρίως, αλλά και οι υπόλοιποι φορείς της επαγγελματικής εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι ανοιχτόμυαλοι σε σχέση με τα λεγόμενα «νέα επαγγέλματα», καθώς οι απαιτήσεις των καιρών έχουν αλλάξει. Ως Επαγγελματικός Προσανατολισμός δεν νοείται μόνο η διαδικασία παρουσίασης πληροφοριών σχετικά με διάφορα επαγγέλματα, αλλά και η πραγματοποίηση συμβουλευτικών συνεντεύξεων και η διενέργεια ασκήσεων αυτογνωσίας που σκοπό θα έχουν την ολική ωρίμανση της προσωπικότητας του ατόμου. Βέβαια, τα παιδιά στην τρυφερή αυτή ηλικία της εφηβείας καλούνται, εκτός των αυξημένων σχολικών και εξωσχολικών τους υποχρεώσεων, να πάρουν αποφάσεις καριέρας και ζωής. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πόσο καταλυτική είναι η αξία των ατόμων που θα βρίσκονται στο περιβάλλον τους και θα τα βοηθήσουν στις κρίσιμες αυτές αποφάσεις τους.
