Η συμβολή του εκπαιδευτικού στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών.
Το σχολείο είναι ένας βασικός χώρος πνευματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης. Σε κάθε βαθμίδα, τα παιδιά προσέρχονται σε αυτό με αγωνία, φόβο, επαναστατικότητα, επιθυμία να γνωρίσουν κάτι καινούριο και να βρουν τη θέση τους μέσα στη σχολική αυτή κοινότητα.
Όμως στη δράση τους αυτή, τα παιδιά δεν έρχονται ως «tabula rasa», (σύμφωνα με τη λατινική έκφραση) ως « άγραφος πίνακας». Το καθένα από αυτά μεταφέρει τις συνήθειες και τις εικόνες του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Η οικογένεια λοιπόν ήταν ανέκαθεν και είναι διαμορφωτής της προσωπικότητας των παιδιών, που μιμούνται υποσυνείδητα και αναπαράγουν τις συμπεριφορές και τα πρότυπα που έχουν λάβει ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Εδώ όμως υπεισέρχεται και ο ρόλος του εκπαιδευτικού, που λειτουργεί συχνά ως συνδιαμορφωτής της προσωπικότητας του παιδιού. Αν όχι συνδιαμορφωτής.. η επίδραση που ασκεί στα παιδιά είναι σίγουρα καταλυτική και οφείλει να είναι επιβοηθητική. Στο σχολικό περιβάλλον, τα παιδιά δέχονται νέες επιρροές. Έρχονται σε άμεση συναναστροφή με ανθρώπους που μέχρι πρότινος δεν γνώριζαν και καλούνται να συνεργαστούν, να εκδηλώσουν ένα κομμάτι του χαρακτήρα τους και να αναπτυχθούν κατ’ επέκταση, συναισθηματικά, πνευματικά, ψυχολογικά. Η αποδοχή και η συνεργασία από τον εκπαιδευτικό εδώ , διαδραματίζει τον σημαντικότερο ρόλο.
Στο σχολείο το κάθε παιδί, ανεξάρτητα από την ηλικία και τη βαθμίδα, πρέπει να νιώθει κυρίαρχο του εαυτού του και ασφαλές να εκφραστεί. Η ευθύνη στην προκειμένη περίπτωση του εκπαιδευτικού είναι τεράστια. Μέσα από την διασύνδεσή τους (εκπαιδευτικού- μαθητή) επιτυγχάνεται ή και όχι… η πολιτιστική καλλιέργεια, η πνευματική ελευθερία και η διαπαιδαγώγηση στην έννοια της αρετής για τον μαθητή, που σταδιακά οδηγείται στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
Ένας ώριμος πνευματικά και σύγχρονος κοινωνικά εκπαιδευτικός οφείλει να είναι αυτός το παράδειγμα κοινωνικής συναναστροφής των παιδιών στο σχολείο. Παλιότερα, ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν απλά αυτός του μεταδότη γνώσεων. Σήμερα, αυτός ο ρόλος σαφώς και εξακολουθεί να ισχύει. Αλλά σίγουρα- και ευτυχώς – έχει διανθιστεί.
Πλέον ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που οφείλει να συμβάλλει ενεργά στην ανάπτυξη και εκδήλωση της προσωπικότητας των παιδιών. Ανεξάρτητα από τις προσλαμβάνουσες που έχει λάβει το κάθε παιδί από την οικογένειά του, μπορεί με τη συμβολή του εκπαιδευτικού να τις εμπλουτίσει. Οι τρόποι με τους οποίους ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει τους μαθητές και καθορίζει τον τρόπο διδασκαλίας του θεμελιώνουν το θετικό παιδαγωγικό κλίμα της σχολικής τάξης και συντελούν στην ανάπτυξη όλων των πλευρών της προσωπικότητας των παιδιών.
Ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού να εκδηλώσει τον χαρακτήρα του, την απορία του και τη διαφορετικότητά του. Μέσα από τον διάλογο και τη θετική διάθεση ο εκπαιδευτικός μπορεί να «ξεκλειδώσει» τον μαθητή και να τον οδηγήσει στην έκφραση του εαυτού, στην κινητοποίηση μέσα στην τάξη και στην ανάπτυξη υγιών κοινωνικών σχέσεων. Ένα παιδί με αυτοπεποίθηση και αγάπη για το εαυτό του, είναι αυτό το παιδί που έχει θωρακιστεί ψυχολογικά απέναντι σε κάθε κακόβουλο σχόλιο μέσα στο σχολείο. Το θετικό παιδαγωγικό κλίμα, από πλευράς του εκπαιδευτικού, αποτελεί κίνητρο για τον μαθητή να αγαπήσει το σχολείο, να συμμετάσχει στην εκπαιδευτική διαδικασία και να ανακαλύψει τα δικά του κίνητρα μάθησης.
Συνακόλουθα, ο εκπαιδευτικός συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας δυναμικής αλλά και ονειροπόλας προσωπικότητας στα παιδιά και στη διαμόρφωση ενός χαρακτήρα που δεν παραιτείται από τους στόχους του. Οι στόχοι και τα όνειρα ενός παιδιού δεν πρέπει ποτέ να μετριόνται με την «αποτυχία» ή επιτυχία σε μια εξέταση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην περίπτωση αυτή είναι καταλυτικός. Η επιβράβευση των μαθητών μπροστά στην επίτευξη ενός στόχου είναι ο κινητήριος μοχλός για συνέχιση της προσπάθειας για την πραγμάτωση των τελικών στόχων. Από την άλλη μεριά, ο εκπαιδευτικός πρέπει με φιλική και παραινετική διάθεση να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού που δεν έχει επιτύχει το επιθυμητό για αυτό αποτέλεσμα. Εξάλλου, στο τέλος το ζητούμενο είναι η διάπλαση ενός χαρακτήρα που μπορεί να διαχειριστεί και το θετικό αλλά και το αρνητικό αποτέλεσμα και να μην σταματά την πορεία του προς την επίτευξη των στόχων του. Έτσι, ο μαθητής που ενισχύεται για τη συμμετοχή και τις δυνάμεις που κατέβαλε, αντιλαμβάνεται ότι αναγνωρίζεται η προσπάθειά του και είναι πιο έτοιμος να κριθεί για το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής.
Αν γίνει αντιληπτό από όλους ότι στην πράξη το σχολείο είναι το σκαλοπάτι εισόδου στην ενήλικη ζωή, θα γίνει κατανοητό ότι ο εκπαιδευτικός επιφορτίζεται και με έναν ακόμα ρόλο. Σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία τα παιδιά οφείλουν να αναπτύξουν πολυδιάστατες προσωπικότητες και προσαρμοστικές στα κοινωνικά ερεθίσματα. Η προβολή της καθημερινότητας και ο διάλογος πάνω στα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά θέματα που προκύπτουν, υποβοηθούν τα παιδιά να ανοίξουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες και να αναπτύξουν απρόσκοπτα την προσωπική τους θέση για τα τεκταινόμενα. Ο σεβασμός στον διάλογο, ο αυτοέλεγχος, η ανάπτυξη της δικής τους επιχειρηματολογίας και η υπεράσπιση αυτής σε ένα πλαίσιο σεβασμού, διαμορφώνει τον μελλοντικό ενήλικα που μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, τα ιδανικά του αλλά και να αποδεχτεί την άλλη θέση ακόμα και αν δεν τον εκφράζει.
Σε όλους αυτούς τους ρόλους κυρίαρχη είναι η θέση του εκπαιδευτικού. Αυτός δίνει τον ρυθμό του μαθήματος μέσα στην τάξη αλλά κι ο ίδιος είναι η πρώτιστη εικόνα σεβασμού και έκφρασης δικαιοσύνης προς τα παιδιά. Οφείλει επομένως και ο ίδιος μέσα από την καθημερινή αυτοκριτική να πληροί τον εκπαιδευτικό του ρόλο και να προσφέρει με αγάπη και θετικότητα τα μέγιστα στα παιδιά για τη διάπλαση υγιών και πολύπλευρων προσωπικοτήτων.
Εξάλλου.. χαρούμενα, δυναμικά, ανεξάρτητα παιδιά σήμερα….. υπεύθυνοι , δραστήριοι και ευέλπιδες ενήλικες στο μέλλον…
