Από το κρυφτό…κρυμμένοι σε μια οθόνη

Από το κρυφτό…κρυμμένοι σε μια οθόνη

Χριστόφορος Σκέντος

Πανεπιστήμιο Πατρών

Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών

Παιδαγωγικό τμήμα

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας αποτελούσε πάντοτε έναν καθοριστικό παράγοντα που αναμενόμενα θα έφερνε αλλαγές στην ανθρωπότητα αλλά και σε όλους τους τομείς της ζωής του ανθρώπου. Από τις γενιές του χθες μέχρι και σήμερα και σε όλες τις ηλικίες η τεχνολογία επιδρά, έχοντας είτε θετικό είτε αρνητικό αντίκτυπο. Αρκεί να δούμε από τη δεκαετία του ’80 που ξεκίνησε η έκρηξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, που σιγά σιγά κάθε σπίτι ήταν εξοπλισμένο, μέχρι τη σημερινή εποχή με την ταχύτατη εξέλιξη του διαδικτύου, την ανακάλυψη του facebook αλλά και τα τεχνολογικά επιτεύγματα του Bill Gates που έκαναν δημοφιλή την τεχνολογία αλλά και τις κονσόλες παιχνιδιών από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Σήμερα η αστυφιλία έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αποξένωση των παιδιών και στην απομάκρυνση από την αλάνα γιατί οι γονείς φοβούμενοι να αφήσουν τα παιδιά τους ελεύθερα έστω για μία βόλτα με το ποδήλατο ή το παιχνίδι σε ένα πάρκο, προτιμούν να τους κρατήσουν σπίτι και να παίξουν με κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι ή να περάσουν κάποιες ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα την εσωστρέφεια, τη σφυρηλάτηση και τη θωράκιση ενός παθογενούς χαρακτήρα του παιδιού και με αυτό τον τρόπο γίνεται δέσμιο της οθόνης, δεν κοινωνικοποιείται , δεν αποκτά φιλίες και δεν μαθαίνει να διεκδικεί τη ζωή του. Εύκολα μπορούμε να παρατηρήσουμε και τις διαφορές των παιδιών του σήμερα σε σχέση με τα παιδιά προηγούμενων γενεών.

Ωστόσο δεν θα πρέπει να παραλείψουμε και τα θετικά της τεχνολογίας, όπου σε αντίθεση με το παρελθόν μάς βοηθάει να είμαστε περισσότερο ενημερωμένοι. Ένα από τα θετικά στοιχεία είναι να μαθαίνει τους νέους να είναι εξοικειωμένοι με τις μηχανές αλλά επιπλέον τους βοηθάει, διότι μεγαλώνουν σε έναν κόσμο που έχουν περισσότερες ευκαιρίες. Έχοντας έτσι τη γνώση της τεχνολογίας και κάνοντας σωστή χρήση και όχι κατάχρηση του διαδικτύου μπορούμε να έχουμε χιλιάδες αποτελέσματα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.

Συχνά αναρωτιόμαστε πώς θα ήταν η ζωή των ανθρώπων σήμερα χωρίς το διαδίκτυο. Ίσως οι άνθρωποι να επικοινωνούσαν περισσότερο, να υπήρχαν περισσότερες φιλίες και αλληλοβοήθεια και να μην ήταν όλα τόσο απρόσωπα. Βλέποντας πίσω στο παρελθόν, όταν ξεκινούσαν οι διακοπές του σχολείου για να περάσουμε το μικρό διάλειμμα των Χριστουγέννων, του Πάσχα και φυσικά τις ξέγνοιαστες διακοπές του καλοκαιριού, η εικόνα ήταν διαφορετική σε σχέση με το σήμερα. Το πρώτο πράγμα που περιμέναμε σαν παιδιά κάθε φορά με ανυπομονησία ήταν να συναντήσουμε όλους τους φίλους μας αλλά και τους συγγενείς μας και με την πρώτη ευκαιρία να ξεκινήσουμε το παιχνίδι. Από τις ατελείωτες ώρες παιχνιδιού είχαμε πάντα χτυπημένα τα πόδια και τα χέρια μας αλλά ήταν κάτι το οποίο δεν μας απασχολούσε γιατί νιώθαμε ελεύθεροι, νιώθαμε παιδιά, χωρίς να είμαστε εγκλωβισμένοι στο σπίτι παίζοντας με ηλεκτρονικά παιχνίδια, με τα κινητά, τους υπολογιστές και τις ταμπλέτες.

Κάνοντας μία σύγκριση από την άλλη εντοπίζουμε μια τελείως διαφορετική εικόνα , κάτι το οποίο μας προκαλεί μεγάλη δυσαρέσκεια, βλέποντας τα σημερινά παιδιά να είναι προσκολλημένα για πολλές ώρες μπροστά σε μία οθόνη. Παρατηρούμε ότι το παιχνίδι όπως το κρυφτό, το κυνηγητό, η αμπάριζα και ο κρυμμένος θησαυρός έχουν αντικατασταθεί από διάφορα παιχνίδια όπου τα παιδιά συνδέοντας το κινητό ή τις ταμπλέτες τους παίζουν μαζί αλλά και πολλές φορές επικοινωνούν μέσα από το παιχνίδι με μηνύματα. Αυτό συνάμα αποτελεί ένα μείζον θέμα, διότι τόσο η επικοινωνία όσο και το παιχνίδι μέσα από το διαδίκτυο εγκυμονεί διάφορους κινδύνους. Παρόλα αυτά μένοντας μόνο σε μία οθόνη χάνουν την υπόλοιπη μαγεία γιατί τα παιχνίδια και ένα διαφορετικό περιβάλλον είναι πολύ δύσκολα να βρεθούν στα κέντρα και στις μεγαλουπόλεις.

Συμπερασματικά, αναρωτιόμαστε εάν η εποχή και ο αιώνας της τεχνολογίας και της εξέλιξης, μας ωθεί στην ξεγνοιασιά και στη χαρά ή στη λύπη και στην κατάθλιψη. Είναι, λοιπόν, ευθύνη όλων των φορέων αλλά και του κάθε ατόμου ξεχωριστά να προσπαθήσει είτε μέσω έργων υποδομής είτε από κάποιους χώρους να δώσουμε κίνητρο στα παιδιά να νιώσουν ελεύθερα, ξεκινώντας να παίζουν στο ανοιχτό περιβάλλον και να μην μένουν «εγκλωβισμένα» μπροστά σε μία οθόνη. Υπάρχει κίνδυνος να  δημιουργήσουμε παιδιά τυποποιημένα ή ανθρώπους ρομπότ που θα βάζουν σε καλούπι το τι κάνουν και το τι σκέφτονται, όπως ακριβώς συμβαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να είναι αποδεκτοί από τον περίγυρό τους, αδιαφορώντας για το αν θα είναι χαρούμενοι με αυτό το οποίο έχουν χτίσει οι ίδιοι.